Schilderijen
Voor elk van de gedigitaliseerde kunstwerken is feitelijk informatie opgenomen over bijvoorbeeld de datering, vervaardiger en afmetingen van het werk.
Indien beschikbaar is er tevens een historische verkenning toegevoegd. Deze informatie kunt u vinden door het collectiestuk aan te klikken. Tevens kunt u inzoomen op de werken en zo vele details bestuderen.
| Inventarisnummer: | BGE_0001 |
|---|
| Objectnaam: | Portret van Cornelis Gerritsdr Haes |
|---|
| Datering: | 1648 |
|---|
| Materiaal: | Olieverf op paneel |
|---|
| Maker: | Abraham van Conincxvelt circa 1600 - 1649/1653 |
|---|
| Collectie: | Gemeente Enkhuizen |
|---|
| Categorie: | Schilderijen |
|---|
| Lengte: | 84 |
|---|
| Breedte: | 61 |
|---|
| Omschrijving: | Beide tegenhangers (BGE_0001 en BGE_4400) verraden een eenvoudige degelijkheid. Cornelis Haes - de voornaam Cornelis werd in de zeventiende eeuw in Enkhuizen ook voor vrouwen gebruikt - is afgebeeld in Enkhuizer klederdracht, waarbij de eenvoudig uitgevoerde oogjes voor het vastzetten van de keursveter de enige decoratie vormen. Gezien de financiële en maatschappelijke positie van het echtpaar van Loosen is deze soberheid bijzonder opvallend.
Cornelis vergezelde haar man vermoedelijk niet op zijn reizen, zodat men voor de vervaardiging van een tegenhanger met haar beeltenis aangewezen was op een in Enkhuizen werkzame portrettist. De keuze viel daarbij op de schilder Abraham van Conincxvelt die na werkzaamheden elders gedurende korte tijd weer in zijn geboortestad was teruggekeerd. Het portret van de vrouw, dat een jaar na dat van de man werd vervaardigd, is veel stijver van uitvoering dan de tegenhanger, maar maakt ook duidelijk dat Van Conincxvelt geen onbekwaam schilder was. Dat blijkt ook uit een ander werk van zijn hand, bijvoorbeeld de twee jaar eerder vervaardigde familiegroep van Harco Siccama.
De portretten van Jan van Loosen en Cornelis Haes stonden jarenlang bekend als burgemeester Gerrit Segersz en zijn vrouw Aef Claesdr. Deze foutieve benaming was al in de achttiende eeuw door Dirck Semeyn van Loosen, die een achterkleinzoon van beide echtparen was, op de achterzijden van de schilderijen genoteerd. Pas in 1973 werd de juiste identiteit van de geportretteerden vastgesteld.
Van Arkel en Weissman 1891, p. 117; Van den Berg 1955, p. 37; Ekkart 1973, p. 52-55 en afb. Zwart 1983, p. 107; Ekkart 1990 catalogus tentoonstelling Portret van Enkhuizen p 59 – waaraan bovenstaande tekst is ontleend. |
|---|
| Tags: | |
|---|
| Inventarisnummer: | BGE_0004 |
|---|
| Objectnaam: | Gezicht op de polder Het Grootslag |
|---|
| Datering: | ca. 1606 |
|---|
| Materiaal: | Olieverf op houtpaneel |
|---|
| Maker: | Anonieem |
|---|
| Collectie: | Gemeente Enkhuizen |
|---|
| Categorie: | Schilderijen |
|---|
| Lengte: | 75,5 |
|---|
| Breedte: | 154,5 |
|---|
| Omschrijving: | Dit paneel laat een zeer gedetailleerd beeld van de stad zien. De streek is tot aan de kerk en de molen van Grootebroek te herkennen. Het standpunt is recht voor de Kerck Sloot van Bovenkarspel genomen. De voorgrond gaat van Cappel Sloot tot de Leuven Sloot en beslaat daarmee een afstand van circa anderhalve kilometer. Geheel links ligt de Haling en geheel rechts 't Valckje. De stad en streek zijn zeer gedetailleerd weergegeven. De beide waterpoorten liggen nog als open gaten in de vestingwal. De nog onvoltooide Ketenpoort is niet te zien.
De schilder heeft waarschijnlijk een standpunt ingenomen op vijf kilometer afstand en daarom niet alles nauwkeurig kunnen weergeven. Om de voorstelling zo goed mogelijk weer te kunnen geven heeft hij de stad van veel dichterbij geschetst. Zowel de schilder van dit gezicht op de streek (de oudste en kleinste) alsook de schilder van een sterk vergelijkbaar schilderij van tien jaar jonger (de jongste en grootste, BGE 0003) hadden moeite met deze nauwkeurige weergave van een afstand, maar de controleerbare details op beide panelen blijken betrouwbaar genoeg om ook aan veel andere details documentaire waarde te mogen hechten. Beide panelen zijn voor onschatbare waarde voor de historie van Enkhuizen.
Vereniging Oud Enkhuizen, februari 1944, pp. 13-15, waarvan een groot deel van bovenstaande tekst is ontleend. |
|---|
| Tags: | |
|---|
| Inventarisnummer: | BGE_0245 |
|---|
| Objectnaam: | Portret van een onbekende Enkhuizer vrouw |
|---|
| Datering: | ca. 1660 |
|---|
| Materiaal: | Olieverf op houten paneel |
|---|
| Maker: | Anoniem (in de stijl van Jan Claesz) |
|---|
| Collectie: | Gemeente Enkhuizen |
|---|
| Categorie: | Schilderijen |
|---|
| Lengte: | 59,3 |
|---|
| Breedte: | 44,8 |
|---|
| Omschrijving: | De toeschrijving aan Jan Claesz is onzeker, en is in eerste instantie gesuggereerd door R.E.O. Ekkart, die gelijkenis zag met het portret van Kenou Jacobsdr. in het voormalig weeshuis van Enkhuizen (Ekkart op.cit. p. 204, fig. 34). De geportretteerde draagt Enkhuizer klederdracht, en ook het gevlochten haar met rood lint was een Enkhuizer mode. Bij restauratie uitte de restaurateur twijfel omtrent de datering van 1615. Ook R.E.O. Ekkart was niet in alle opzichten zeker en beschouwde het paneel als een “fragment” van een oorspronkelijk groter schilderij.
Van Jan Claesz zijn geen ovale panelen bekend, die kwamen pas later in zwang. Opvallend is dat het hoofd van de vrouw niet – zoals Jan Claesz placht te doen – hoog in het paneel is geplaatst. Hoewel Jan Claesz zijn portretten meestal niet signeerde, zijn zij meestal wel gedateerd en vermelden zij de leeftijd van de geportretteerde. Dat is hier niet het geval.
Besloten is met dendrochronologisch onderzoek meer licht te werpen op althans de ouderdom van het gebruikte paneel. Onderzocht zijn 132 jaarringen. Daaruit bleek dat het paneel in 1640 nog onderdeel was van een levende boom. De voorlopige conclusie (in overleg met Ekkart) is: een goede copie naar een portret van Jan Claesz, gemaakt na 1660. Mogelijk ter gelegenheid van een boedelscheiding gemaakt, waarbij van meer kanten belangstelling bestond voor het portret van een dierbaar familielid (de erflaatster?) en als compromis een kopie werd besteld.
R.E.O. Ekkart, “De Enkhuizer Schilder Jan Claesz”, in Oud Holland, III-IV, p.204, p. 217, no 29, p.205, fig. 35, alwaar gedateerd circa 1615 (?). |
|---|
| Tags: | |
|---|
| Inventarisnummer: | BGE_3127 |
|---|
| Objectnaam: | Keetenboom te Enkhuizen |
|---|
| Datering: | 1914 |
|---|
| Materiaal: | Olieverf op doek |
|---|
| Maker: | Piet Egmond |
|---|
| Collectie: | Gemeente Enkhuizen |
|---|
| Categorie: | Schilderijen |
|---|
| Lengte: | 28 |
|---|
| Breedte: | 36,5 |
|---|
| Omschrijving: | Keetenboom, met op de achtergrond links de Drommedaris. |
|---|
| Tags: | |
|---|
| Inventarisnummer: | BGE_3521 |
|---|
| Objectnaam: | Portret van Jan de Jongh De Jonge |
|---|
| Datering: | 1776 tot 1799 |
|---|
| Materiaal: | Olieverf op doek |
|---|
| Maker: | Cornelis Thim |
|---|
| Collectie: | Gemeente Enkhuizen |
|---|
| Categorie: | Schilderijen |
|---|
| Lengte: | 73,5 |
|---|
| Breedte: | 59 |
|---|
| Omschrijving: | Mansportret, ten halve lijve, voor drie kwart naar rechts gewend. In de rechterhand draagt hij een gedichtenbundel. Het is een flink gebouwde figuur met een glad geschoren gezicht en een dikke vooruit stekende onderlip. De figuur draagt een donkergrijze pruik, met glad haar, dat van onderen in een rol is gelegd. Hij draagt een bruin-grijze jas en vest, hoog gesloten en met witte halsdoek.
Dit schilderij is aan de gemeente geschonken door J.G. Moll in 1933. |
|---|
| Tags: | |
|---|
